Σαν σήμερα,στις 5 Αυγούστου του 480 π.χ.,ο Λεωνίδας και οι Σπαρτιάτες μαχητές του,περνούν στην αιωνιότητα ως μοναδικά σύμβολα ελευθερίας ,απαντώντας στην απαίτηση του Βασιλιά των Περσων Ξέρξη ,να παραδώσουν τα όπλα, με το ιστορικό “Μολών Λαβέ”!
Τιμή σ’ εκεινους όπου στην ζωή των ώρισαν να φυλάγουν Θερμοπύλες.Πότε από το χρέος μη κινούντες, δίκαιοι κ’ ίσοι,σ’ολες των τες πράξεις, αλλά με λύπη κιόλας κ’ ευσπλαχνία, γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι κι όταν είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι, πάλι συντρέχοντες, όσο μπορούνε΄ πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες, πλην χωρίς μίσος για τους ψευδωμένους. Και περισσότερη τιμή τους πρέπει όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν) πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος, και οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.
Έτος 480 π.χ.. Οι στρατιές του Ξέρξη έχουν περάσει τη Μακεδονία και πορεύονται προς τη Νότιο Ελλάδα. Η πλειοψηφία των πόλεων της κυρίως Ελλάδος έχουν ήδη «μηδίσει», αν όχι συστρατευθεί κιόλας με τους εισβολείς.
Οι αρχικώς εχθροί των Περσών Θεσσαλοί, «μηδίζουν» και αυτοί αισθανθέντες εγκατάλειψη μετά από την αδυναμία των Νοτιοελλήνων να τους βοηθήσουν. Προηγουμένως είχαν στείλει κήρυκες στον Ισθμό, στους «προβούλους» των Πελοποννησίων, για οπλιτική βοήθεια προς το δυνατό θεσσαλικό ιππικό. Η απόβαση 10.000 οπλιτών στην Άλο του Παγασητικού υπό τον Λακεδαιμόνιο Ευαίνετο και τον Αθηναίο Θεμιστοκλή και η εν συνεχεία στρατοπέδευσή τους στα Τέμπη, λήγει αδόξως με εγκατάλειψη των στενών όταν ο σύμμαχος των Περσών Αλέξανδρος ο Μακεδών στέλνεται από τον Ξέρξη και επιτυγχάνει να τους τρομάξει περιγράφοντάς τους απλώς τον όγκο του στρατού των Περσών.
Στη Βοιωτία, μόνον οι Πλαταιείς και οι Θεσπιείς δεν έχουν δώσει «γη και ύδωρ», στη δε Στερεά μόνον οι Αθηναίοι, ενώ στην Πελοπόννησο, οι Αργείοι δηλώνουν «ουδέτεροι» από μίσος κατά των Σπαρτιατών, εξαιτίας προσφάτου απωλείας 6.000 ανδρών τους σε μία νίκη του αδελφού του βασιλέως Λεωνίδου Κλεομένους του Αναξανδρίδου.
Οι Κερκυραίοι στέλλουν 60 τριήρεις, οι οποίες όμως σταματούν στο ακρωτήριο Ταίναρο με τη δικαιολογία ότι δεν μπορούν να περιπλεύσουν τον Μαλέα, ενώ, κατά τον Ηρόδοτο, ανέμεναν να προσχωρήσουν στον Ξέρξη σε περίπτωση νίκης του. Οι Κρήτες πάλι, αρνούνται την όποια συμμετοχή στην αντίσταση κατά των Περσών, με διάφορες προφάσεις.
Οι μη «μηδίσαντες» Έλληνες, μετά από πολλές συνεδριάσεις και αλλαγές σχεδίων, εγκρίνουν ένα πολεμικό σχέδιο για ταυτόχρονη αντίσταση στις Θερμοπύλες (από ξηράς) και στο ακρωτήριο Αρτεμίσιο. Ο βασιλεύς της Σπάρτης Λεωνίδας, πιστός σε προσωπική υπόσχεση που είχε δώσει προς τους συμμάχους, επικεφαλής της προσωπικής του φρουράς την οποία είχε δικαίωμα να μετακινεί ακόμη και χωρίς την έγκριση της Γερουσίας και των Εφόρων, αρχίζει μία πορεία «ευψυχίας» προς τις Θερμοπύλες, συσπειρώνοντας γύρω του 4.000 Πελοποννησίους («..εκ Πελοποννήσου χιλιάδες τέταρες», Ηρόδοτος, Ζ 227) 500 Τεγεάτες, 500 Μαντινείς, 120 Ορχομενίους, 1000 Αρκάδες, 400 Κορινθίους, 200 Φλειασίους, 80 Μυκηναίους, μαζί με τους 300 Σπαρτιάτες του και 900 περιοίκους Λακεδαιμόνιους με 1000 βοηθητικούς είλωτες.
Στη φιλοπερσική Θήβα, ο Λεωνίδας πιέζει για συμμετοχή των οπλιτών της και οι δημοκρατικοί της πόλεως (όπως δηλώνει ο Διόδωρος, ΙΑ 4, 7) του δίδουν 400 άνδρες, με επικεφαλής τον Λεοντιάδη (κατά τον Ηρόδοτο πάντως, ο Λεωνίδας τους πήρε μαζί του περισσότερο ως ομήρους). Οι Πλαταιείς, αν και ελάχιστα γνωρίζοντες τα ναυτικά πράγματα, προσφέρονται να επανδρώσουν τις αθηναϊκές τριήρεις, ενώ οι Θεσπιείς στέλλουν στον Λεωνίδα 700 οπλίτες (το στρατιωτικό άπαν της πόλεως) υπό τον Δημόφιλο του Διαδρόμου, και στο στρατό του προστίθενται τέλος 1000 ακόμη Οπούντιοι Λοκροί, παρά το ότι είχαν δηλώσει υποταγή στον Ξέρξη.
Απέναντι στους έτοιμους να μηδίσουν Φωκείς, ο Λεωνίδας χρησιμοποιεί το κατά συνθήκην ψεύδος, δηλώνοντάς τους ότι τάχα είναι απλώς οι «πρόδρομοι» των Πελοποννησίων. Οι Φωκείς στέλλουν 1000 οπλίτες, αλλά προφασίζονται ότι θα αναλάβουν (παρά τον υπερβολικό αριθμό τους) τον υποτίθεται σοβαρό ρόλο της φυλάξεως μίας ατραπού που εγνώριζαν από την προ ολίγων ετών εισβολή στη χώρα τους των Θεσσαλών.
Στις 28 Ιουλίου, ο Ελληνικός στόλος φθάνει και αγκυροβολεί στο Αρτεμίσιο ακρωτήριο.
Στις 2 Αυγούστου, ο στρατός του Λεωνίδου φθάνει και στρατοπεδεύει στις Θερμοπύλες.
Στις 12 Αυγούστου, φθάνει μπροστά στις Θερμοπύλες η πρωτοπορία των Περσών.
Στις 14 Αυγούστου, ολοκληρώνεται η άφιξη του Περσικού στρατού.
Η μάχη των Θερμοπυλών έγινε στις 17, 18 και 19 Αυγούστου, σε τρείς φάσεις, παράλληλες με ισόποσες φάσεις της ναυμαχίας του Αρτεμισίου. Οι Πέρσες καθηλώνονται στις Θερμοπύλες και έχουν άπειρες απώλειες, ενώ στο Αρτεμίσιο οι συγκρούσεις δεν έχουν νικητή.
Την 18η Αυγούστου, ο προδότης Εφιάλτης παρουσιάζεται στον Ξέρξη και έναντι αμοιβής προσφέρεται να οδηγήσει τον Περσικό στρατό στα νώτα των Ελλήνων, μέσω της ατραπού που υποτίθεται ότι εφύλασσαν οι Φωκείς. 10.000 «Αθάνατοι» (επίλεκτοι Πέρσες στρατιώτες) υπό τον στρατηγό Υδάρνη, αρχίζουν να ανεβαίνουν την ατραπό αμέσως μετά τη δύση του ηλίου.
Αντί να φυλάξουν την προ της Αγορασίας ατραπό, οι Φωκείς έχουν στρατοπεδεύσει στο ανατολικό άκρο του οροπεδίου της Νεβροπόλεως, προφανώς για εύκολη και ακαταδίωκτη φυγή προς την χώρα τους (τον επόμενο χρόνο προσήλθαν οικειοθελώς ως σύμμαχοι του Μαρδονίου στη μάχη των Πλαταιών). Μέσα στη νύκτα, οι Πέρσες προσπερνούν δίχως την ελάχιστη έστω αψιμαχία τους Φωκείς, οι οποίοι έχουν σκαρφαλώσει στο ύψωμα Μουρούζου και αρχίζουν την κατάβαση προς την νότιο πλευρά των στενών των Θερμοπυλών στην οποία θα έφθαναν στις 8 το πρωϊ της 19ης Αυγούστου («ώρην πληθώρης της Αγοράς») μετά από περίπου 12 ώρες πορεία.
Ο Λεωνίδας μαθαίνει για την προδοσία από τους ανιχνευτές του και πιστός στο καθήκον να κρατήσει τα στενά όσο διαρκούσε η ναυμαχία του Αρτεμισίου για να μην αποκλεισθεί ο στόλος στο Μαλιακό Κόλπο (και όχι τάχα εξ υποχρεώσεως στον «δεσπότη νόμο» (*), αφού μπορούσε δίχως πρόβλημα να κάνει στρατηγική υποχώρηση για φύλαξη του Ισθμού σύμφωνα με την επίσημη απόφαση της πατρίδος του), καταστρώνει σχέδιο για διμέτωπο αγώνα (όπως πολύ ορθώς ανέλυσαν οι J. Bury το 1898 και ο Ευάγγελος Ζαμάνος) στέλλοντας τους 4000 Λοκρούς και Πελοποννησίους να αναχαιτίσουν τους κατάκοπους και ελαφρά οπλισμένους «Αθανάτους». Ο ίδιος με τους Λακεδαιμονίους του, τους Θηβαίους και τους 700 Θεσπιείς, μένει να κρατήσει τα στενά έως να επιστρέψουν οι αναχαιτιστές. Οι τελευταίοι ωστόσο, αντί να κάνουν το καθήκον τους, φοβηθέντες μην περικυκλωθούν εγκαταλείπουν την περιοχή και επιστρέφουν στις ιδιαίτερες πατρίδες του (παρά το ότι η εθνική μας προπαγάνδα, για την ανάγκη του να υπάρξει εν συνεχεία η Σαλαμίς και οι Πλαταιές, έπλεξε τον μύθο ότι τάχα τους απέπεμψε ο ίδιος ο Λεωνίδας)
Οι αρχικώς εχθροί των Περσών Θεσσαλοί, «μηδίζουν» και αυτοί αισθανθέντες εγκατάλειψη μετά από την αδυναμία των Νοτιοελλήνων να τους βοηθήσουν. Προηγουμένως είχαν στείλει κήρυκες στον Ισθμό, στους «προβούλους» των Πελοποννησίων, για οπλιτική βοήθεια προς το δυνατό θεσσαλικό ιππικό. Η απόβαση 10.000 οπλιτών στην Άλο του Παγασητικού υπό τον Λακεδαιμόνιο Ευαίνετο και τον Αθηναίο Θεμιστοκλή και η εν συνεχεία στρατοπέδευσή τους στα Τέμπη, λήγει αδόξως με εγκατάλειψη των στενών όταν ο σύμμαχος των Περσών Αλέξανδρος ο Μακεδών στέλνεται από τον Ξέρξη και επιτυγχάνει να τους τρομάξει περιγράφοντάς τους απλώς τον όγκο του στρατού των Περσών.
Στη Βοιωτία, μόνον οι Πλαταιείς και οι Θεσπιείς δεν έχουν δώσει «γη και ύδωρ», στη δε Στερεά μόνον οι Αθηναίοι, ενώ στην Πελοπόννησο, οι Αργείοι δηλώνουν «ουδέτεροι» από μίσος κατά των Σπαρτιατών, εξαιτίας προσφάτου απωλείας 6.000 ανδρών τους σε μία νίκη του αδελφού του βασιλέως Λεωνίδου Κλεομένους του Αναξανδρίδου.
Οι Κερκυραίοι στέλλουν 60 τριήρεις, οι οποίες όμως σταματούν στο ακρωτήριο Ταίναρο με τη δικαιολογία ότι δεν μπορούν να περιπλεύσουν τον Μαλέα, ενώ, κατά τον Ηρόδοτο, ανέμεναν να προσχωρήσουν στον Ξέρξη σε περίπτωση νίκης του. Οι Κρήτες πάλι, αρνούνται την όποια συμμετοχή στην αντίσταση κατά των Περσών, με διάφορες προφάσεις.
Οι μη «μηδίσαντες» Έλληνες, μετά από πολλές συνεδριάσεις και αλλαγές σχεδίων, εγκρίνουν ένα πολεμικό σχέδιο για ταυτόχρονη αντίσταση στις Θερμοπύλες (από ξηράς) και στο ακρωτήριο Αρτεμίσιο. Ο βασιλεύς της Σπάρτης Λεωνίδας, πιστός σε προσωπική υπόσχεση που είχε δώσει προς τους συμμάχους, επικεφαλής της προσωπικής του φρουράς την οποία είχε δικαίωμα να μετακινεί ακόμη και χωρίς την έγκριση της Γερουσίας και των Εφόρων, αρχίζει μία πορεία «ευψυχίας» προς τις Θερμοπύλες, συσπειρώνοντας γύρω του 4.000 Πελοποννησίους («..εκ Πελοποννήσου χιλιάδες τέταρες», Ηρόδοτος, Ζ 227) 500 Τεγεάτες, 500 Μαντινείς, 120 Ορχομενίους, 1000 Αρκάδες, 400 Κορινθίους, 200 Φλειασίους, 80 Μυκηναίους, μαζί με τους 300 Σπαρτιάτες του και 900 περιοίκους Λακεδαιμόνιους με 1000 βοηθητικούς είλωτες.
Στη φιλοπερσική Θήβα, ο Λεωνίδας πιέζει για συμμετοχή των οπλιτών της και οι δημοκρατικοί της πόλεως (όπως δηλώνει ο Διόδωρος, ΙΑ 4, 7) του δίδουν 400 άνδρες, με επικεφαλής τον Λεοντιάδη (κατά τον Ηρόδοτο πάντως, ο Λεωνίδας τους πήρε μαζί του περισσότερο ως ομήρους). Οι Πλαταιείς, αν και ελάχιστα γνωρίζοντες τα ναυτικά πράγματα, προσφέρονται να επανδρώσουν τις αθηναϊκές τριήρεις, ενώ οι Θεσπιείς στέλλουν στον Λεωνίδα 700 οπλίτες (το στρατιωτικό άπαν της πόλεως) υπό τον Δημόφιλο του Διαδρόμου, και στο στρατό του προστίθενται τέλος 1000 ακόμη Οπούντιοι Λοκροί, παρά το ότι είχαν δηλώσει υποταγή στον Ξέρξη.
Απέναντι στους έτοιμους να μηδίσουν Φωκείς, ο Λεωνίδας χρησιμοποιεί το κατά συνθήκην ψεύδος, δηλώνοντάς τους ότι τάχα είναι απλώς οι «πρόδρομοι» των Πελοποννησίων. Οι Φωκείς στέλλουν 1000 οπλίτες, αλλά προφασίζονται ότι θα αναλάβουν (παρά τον υπερβολικό αριθμό τους) τον υποτίθεται σοβαρό ρόλο της φυλάξεως μίας ατραπού που εγνώριζαν από την προ ολίγων ετών εισβολή στη χώρα τους των Θεσσαλών.
Στις 28 Ιουλίου, ο Ελληνικός στόλος φθάνει και αγκυροβολεί στο Αρτεμίσιο ακρωτήριο.
Στις 2 Αυγούστου, ο στρατός του Λεωνίδου φθάνει και στρατοπεδεύει στις Θερμοπύλες.
Στις 12 Αυγούστου, φθάνει μπροστά στις Θερμοπύλες η πρωτοπορία των Περσών.
Στις 14 Αυγούστου, ολοκληρώνεται η άφιξη του Περσικού στρατού.
Η μάχη των Θερμοπυλών έγινε στις 17, 18 και 19 Αυγούστου, σε τρείς φάσεις, παράλληλες με ισόποσες φάσεις της ναυμαχίας του Αρτεμισίου. Οι Πέρσες καθηλώνονται στις Θερμοπύλες και έχουν άπειρες απώλειες, ενώ στο Αρτεμίσιο οι συγκρούσεις δεν έχουν νικητή.
Την 18η Αυγούστου, ο προδότης Εφιάλτης παρουσιάζεται στον Ξέρξη και έναντι αμοιβής προσφέρεται να οδηγήσει τον Περσικό στρατό στα νώτα των Ελλήνων, μέσω της ατραπού που υποτίθεται ότι εφύλασσαν οι Φωκείς. 10.000 «Αθάνατοι» (επίλεκτοι Πέρσες στρατιώτες) υπό τον στρατηγό Υδάρνη, αρχίζουν να ανεβαίνουν την ατραπό αμέσως μετά τη δύση του ηλίου.
Αντί να φυλάξουν την προ της Αγορασίας ατραπό, οι Φωκείς έχουν στρατοπεδεύσει στο ανατολικό άκρο του οροπεδίου της Νεβροπόλεως, προφανώς για εύκολη και ακαταδίωκτη φυγή προς την χώρα τους (τον επόμενο χρόνο προσήλθαν οικειοθελώς ως σύμμαχοι του Μαρδονίου στη μάχη των Πλαταιών). Μέσα στη νύκτα, οι Πέρσες προσπερνούν δίχως την ελάχιστη έστω αψιμαχία τους Φωκείς, οι οποίοι έχουν σκαρφαλώσει στο ύψωμα Μουρούζου και αρχίζουν την κατάβαση προς την νότιο πλευρά των στενών των Θερμοπυλών στην οποία θα έφθαναν στις 8 το πρωϊ της 19ης Αυγούστου («ώρην πληθώρης της Αγοράς») μετά από περίπου 12 ώρες πορεία.
Ο Λεωνίδας μαθαίνει για την προδοσία από τους ανιχνευτές του και πιστός στο καθήκον να κρατήσει τα στενά όσο διαρκούσε η ναυμαχία του Αρτεμισίου για να μην αποκλεισθεί ο στόλος στο Μαλιακό Κόλπο (και όχι τάχα εξ υποχρεώσεως στον «δεσπότη νόμο» (*), αφού μπορούσε δίχως πρόβλημα να κάνει στρατηγική υποχώρηση για φύλαξη του Ισθμού σύμφωνα με την επίσημη απόφαση της πατρίδος του), καταστρώνει σχέδιο για διμέτωπο αγώνα (όπως πολύ ορθώς ανέλυσαν οι J. Bury το 1898 και ο Ευάγγελος Ζαμάνος) στέλλοντας τους 4000 Λοκρούς και Πελοποννησίους να αναχαιτίσουν τους κατάκοπους και ελαφρά οπλισμένους «Αθανάτους». Ο ίδιος με τους Λακεδαιμονίους του, τους Θηβαίους και τους 700 Θεσπιείς, μένει να κρατήσει τα στενά έως να επιστρέψουν οι αναχαιτιστές. Οι τελευταίοι ωστόσο, αντί να κάνουν το καθήκον τους, φοβηθέντες μην περικυκλωθούν εγκαταλείπουν την περιοχή και επιστρέφουν στις ιδιαίτερες πατρίδες του (παρά το ότι η εθνική μας προπαγάνδα, για την ανάγκη του να υπάρξει εν συνεχεία η Σαλαμίς και οι Πλαταιές, έπλεξε τον μύθο ότι τάχα τους απέπεμψε ο ίδιος ο Λεωνίδας)
| (*) Ο «δεσπότης νόμος» κατά των «τρεσσάντων» δεν αφορούσε στρατηγικές αλλά άτακτες υποχωρήσεις (έχουμε δύο υποχωρήσεις του ναυάρχου Ευρυβιάδου στο Αρτεμίσιο, και βλέπουμε επίσης στις Πλαταιές τον Παυσανία να αλλάζει δύο φορές θέση μέσα στη νύκτα, υποχωρώντας μάλιστα στους πρόποδες του Κιθαιρώνος). |
Στην άλλη πλευρά των Στενών, οι Λακεδαιμόνιοι και Θεσπιείς πολεμούν γενναιότατα και μάλιστα αποτολμούν και έξοδο από το κυρίως στενό «εις το ευρύτερον του αυχένος», παραταχθένες σε όλο το πλάτος, έως της αποτόμου ακτής της θαλάσσης. Ακολουθεί σφοδρή σύγκρουση και κατασφαγή των Περσών που μπουλουκηδόν πέφτουν επάνω στην Ελληνική φάλαγγα, μαστιγούμενοι από τους αξιωματικούς τους. Πάμπολλοι εκ των εισβολέων καταπατούνται υπό των επερχομένων συμπολεμιστών τους.
Οι Έλληνες επιχειρούν 4 αντεπιθέσεις, κατά τις οποίες τρέπουν τους εισβολείς σε φυγή. Σε μία από τις συγκρούσεις σκοτώνεται ο Λεωνίδας, το δε σώμα του ανασύρεται κάτω από σωρούς νεκρών εχθρών. Τότε είναι που οι μαχόμενοι βλέπουν στα νώτα τους τον Υδάρνη με τους «Αθανάτους» του. Καταλαβαίνοντας τι έχει συμβεί, συμπτύσσονται και επιστρέφουν στα στενά. Ενώ παραδίδονται στους Πέρσες με τα χέρια ψηλά οι Θηβαίοι, οι αποδεκατισθέντες Λακεδαιμόνιοι και Θεσπιείς καταφεύγουν στον λοφίσκο Κολωνό, όπου εξοντώνονται μέχρι ενός, τοξευθέντες με δεκάδες χιλιάδες περσικά βέλη. Οργισμένος ο Ξέρξης, σταυρώνει το κορμί του νεκρού Λεωνίδα, ενώ, στο άκουσμα της σφαγής των Σπαρτιατών και Θεσπιέων, ο Ελληνικός στόλος υποχωρεί προς νότον για να μη παγιδευθεί.
Οι Έλληνες επιχειρούν 4 αντεπιθέσεις, κατά τις οποίες τρέπουν τους εισβολείς σε φυγή. Σε μία από τις συγκρούσεις σκοτώνεται ο Λεωνίδας, το δε σώμα του ανασύρεται κάτω από σωρούς νεκρών εχθρών. Τότε είναι που οι μαχόμενοι βλέπουν στα νώτα τους τον Υδάρνη με τους «Αθανάτους» του. Καταλαβαίνοντας τι έχει συμβεί, συμπτύσσονται και επιστρέφουν στα στενά. Ενώ παραδίδονται στους Πέρσες με τα χέρια ψηλά οι Θηβαίοι, οι αποδεκατισθέντες Λακεδαιμόνιοι και Θεσπιείς καταφεύγουν στον λοφίσκο Κολωνό, όπου εξοντώνονται μέχρι ενός, τοξευθέντες με δεκάδες χιλιάδες περσικά βέλη. Οργισμένος ο Ξέρξης, σταυρώνει το κορμί του νεκρού Λεωνίδα, ενώ, στο άκουσμα της σφαγής των Σπαρτιατών και Θεσπιέων, ο Ελληνικός στόλος υποχωρεί προς νότον για να μη παγιδευθεί.
(Τα στοιχεία προέρχονται από το βιβλίο του Βλάση Γ. Ρασσιά “ΕΠΙΤΟΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΣΠΑΡΤΙΑΤΩΝ” με τη συγκατάθεση του ιστορικού)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου