Μαοϊκοί, τροτσκιστές, ευρωκομμουνιστές, ανένταχτοι αριστεροί, πρώην στελέχη του ΚΚΕ και του ΠΑΣΟΚ αποτελούν το παζλ των συνιστωσών που ζητούν από στάση πληρωμών έως έξοδο από το ευρώ και την ΕΕ. Ο "Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ)-Ενιαίο Κοινωνικό Μέτωπο" αποτελεί ένα πολύχρωμο παζλ που τα κομμάτια του συμπληρώνονται από 12 βασικές «συνιστώσες» δυνάμεις. Τα σχήματα που συνθέτουν τη συμμαχία του ΣΥΡΙΖΑ, απαρτίζονται από μαοϊκούς, τροτσκιστές, διεθνιστές, ευρωκομμουνιστές, πρώην στελέχη του ΚΚΕ και του ΠΑΣΟΚ, ακόμα και ακροαριστερούς που δεν φαντάζονταν ποτέ ότι θα συμμετείχαν σε ένα σχήμα το οποίο θα διεκδικούσε την πρώτη θέση σε βουλευτικές εκλογές και ότι θα μπορούσαν να εκλέξουν βουλευτές στο ελληνικό Κοινοβούλιο.
Οι περισσότεροι «κουβαλούν» στις πλάτες τους ιδεολογικές διαφορές με το ΚΚΕ, που διαμορφώθηκαν τα τελευταία 50 χρόνια μετά την πρώτη διάσπαση του Κομμουνιστικού Κόμματος στην Ελλάδα, τη δεκαετία του '60. Με θέσεις που φτάνουν ακόμα και στον αντιευρωπαϊσμό, ζητώντας την έξοδο της χώρας από την Ευρωζώνη και την επιστροφή στη δραχμή, οι «συνιστώσες» του ΣΥΡΙΖΑ συμμετέχουν ισότιμα στο τραπέζι διαμόρφωσης της πολιτικής πρότασης του κόμματος. Μπροστά στην προοπτική να βρεθεί ο ΣΥΡΙΖΑ πρώτος σε ποσοστά στις εκλογές της 17ης Ιουνίου και προκειμένου να λάβει τις 50 έδρες μπόνους, οι εκπρόσωποι των συνιστωσών αποδέχθηκαν τη μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε κόμμα, χάριν του εκλογικού νόμου, διατηρώντας όμως την πολιτική τους αυτονομία αλλά και τη χρηματοδότηση που εξασφαλίζουν από τη συμμετοχή τους στον πολιτικό σχηματισμό.
Η ΑΚΟΑ, οι Ενεργοί Πολίτες, η ΔΕΑ, η ΚΕΔΑ, το «Κόκκινο», η ΚΟΕ, η ομάδα ΡΟΖΑ, οι Ριζοσπάστες, η ΑΠΟ και το ΔΗΚΚΙ με τους Οικοσοσιαλιστές και τον Συνασπισμό αλλά και τους Ανένταχτους Αριστερούς μαζί με στελέχη που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ αποτελούν το ψηφιδωτό του ΣΥΡΙΖΑ που καταγράφηκε ως δεύτερο κόμμα στις εκλογές της 6ης Μαΐου με ποσοστό 16,78% εκλέγοντας 52 βουλευτές.
Συν και Οικοσοσιαλιστές. Η πολυπληθέστερη και η μικρότερη συνιστώσα
Η σημαντικότερη και πολυπληθέστερη συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ είναι ο Συνασπισμός. Ο ΣΥΝ επιτρέπει τη λειτουργία των τάσεων στο εσωτερικό του. Δύο κυρίαρχα ρεύματα λειτουργούν στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ: η ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ 2010, που αποτελείται από στελέχη της ανανεωτικής πτέρυγας που δεν ακολούθησαν τον Φ. Κουβέλη στο εγχείρημα της ΔΗΜΑΡ (Ρ. Δούρου, Κ. Πουλάκης, Αγγελος Μανταδάκης και Γ. Μπαλάφας) και τάχθηκαν εμφανώς στο πλευρό του Αλέξη Τσίπρα. Από την άλλη πλευρά βρίσκε-ται το Αριστερό Ρεύμα του Γ. Λαφαζάνη.
Η μικρότερη συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ είναι οι
Οικοσοσιαλιστές, οι οποίοι επικεντρώνουν τη δράση τους σε θέματα κλιματικών αλλαγών. Ως συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ λειτούργησε για ένα διάστημα και το ΞΕΚΙΝΗΜΑ. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 προσπάθησε να λειτουργήσει ως τάση του ΠΑΣΟΚ. Αποτελείται από τροτσκιστές που αποδέχονται τις αρχές του εισοδισμού προσπαθώντας να αναρριχηθούν στα κομματικά όργανα. Με απόφαση του Αν. Παπανδρέου το 1976 διαγράφηκαν από το ΠΑΣΟΚ. Μετά το 2004 άρχιζαν να προσεγγίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ, όπου αποτέλεσαν συνιστώσα του, όμως χαρακτήριζε «νερόβραστες και ασαφείς» τις θέσεις του Συνασπισμού και τελικά αποχώρησε.
ΑΚΟΑ. Οι ευρω-κομμουνιστές
Η Ανανεωτική Κομμουνιστική και Οικολογική Αριστερά (ΑΚΟΑ) ιδρύθηκε από τον αείμνηστο Γ. Μπανιά με μέλη που προέρχονταν από το ΚΚΕ Εσωτερικού, την ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος και ανένταχτους αριστερούς. Εγκατέλειψαν τον Λ. Κύρκο και τη νεοϊδρυθείσα ΕΑΡ (Ελληνική Αριστερά) το 1991, διαφωνώντας με την απαλοιφή του «Κ» από τον τίτλο του κόμματος που συμβόλιζε την κομμουνιστική ιδεολογική αναφορά του. Εκπρόσωπος της ΑΚΟΑ στον ΣΥΡΙΖΑ είναι η πανεπιστημιακός Ελ. Πορτάλιου, η οποία είναι δημοτική σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων. Στην συντακτική ομάδα που βγάζει την εφημερίδα της οργάνωσης, την «Εποχή», ανήκει ο δημοσιογράφος Παύλος Κλαυδιανός. Τα μέλη της ΑΚΟΑ προσδιορίζονται ως ανανεωτές και ευρωκομμουνιστές. Συμμετείχαν σε όλες τις προσπάθειες για την ενότητα της Αριστεράς, όπως στην Πρωτοβουλία για την Επανίδρυση της Αριστεράς, τον Χώρο Διαλόγου και την Πρωτοβουλία για τη Συσπείρωση της Αριστεράς.
ΔΕΑ. Προτείνει στάση πληρωμών
Η Διεθνιστική Εργατική Αριστερά είχε ως μητρική οργάνωση την ΟΣΕ - Οργάνωση Σοσιαλιστική Επανάσταση, η οποία ξεκίνησε ως τροτσκιστική γκρούπα. Εχει ως επικεφαλής τον δημοσιογράφο Αντώνη Νταβανέλλο. Επικαλούμενη τη μαρξιστική θεωρία, η ΔΕΑ προτείνει τη «στάση πληρωμών προς τους ντόπιους και διεθνείς τοκογλύφους, την εθνικοποίηση των τραπεζών υπό δημόσιο-δημοκρατικό-εργατικό έλεγχο, τη βαριά φορολογία των επιχειρήσεων και των πλουσίων, σε συνδυασμό με μέτρα κατά της ''δραπέτευσης'' κεφαλαίων». Συνιστά «απειθαρχία στις ευρωοδηγίες, αποφασιστική κλιμάκωση των αγώνων, συστηματική καλλιέργεια των σχέσεων με την Αριστερά και τα κινήματα αντίστασης σε όλη την Ευρώπη. Αναζητώντας επίμονα τον δρόμο για την ανατροπή του καπιταλισμού σε εθνική και ευρωπαϊκή κλίμακα...», όπως αναφέρει σε συνέντευξή του στο iskra.gr ο υπ. βουλευτής Αν. Νταβανέλλος.
ΔΗΚΚΙ. Σοσιαλιστές και αντιευρωπαϊστές
Το ΔΗΚΚΙ - Σοσιαλιστική Αριστερά αποτελείται από στελέχη του Δημοκρατικού Κοινωνικού Κινήματος που είχε ιδρύσει ο Δημήτρης Τσοβόλας. Μετά τη διάλυση του κόμματος από τον πρόεδρό του, μία ομάδα στελεχών που ανήκουν στον σοσιαλιστικό χώρο, με επικεφαλής τον ηθοποιό Γιώργο Πάντζα, τον Π. Μαντά και τον Γ. Νικολόπουλο, εντάχθηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ με διακριτή πολιτική παρουσία ως συνιστώσα του πολιτικού σχηματισμού. Στην ιστοσελίδα της κίνησης, στα πιο δημοφιλή κείμενα, ξεχωρίζουν ο ιστορικός λόγος του Αρη Βελουχιώτη στη Λαμία και η δημιουργία του νέου ΕΑΜ που τιτλοφορείται «Ο δωδεκάλογος της αντίστασης». Είναι η μοναδική συνιστώσα που δεν ανήκει στον κομμουνιστικό χώρο και πολιτικά φλερτάρει με τον αντιευρωπαϊσμό και την επιστροφή στη δραχμή.
ΚΟΕ. Ζητά έξοδο από την Ευρωζώνη
Η Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας είναι από τις «σκληρές» και καλύτερα οργανωμένες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ με μαοϊκές και... σταλινικές καταβολές. Ενα από τα επιφανή στελέχη της, ο Ρούντι Ρινάλντι, ήταν οπαδός και μαθητής του Γ. Χοτζέα, ο οποίος αποχώρησε από το ΚΚΕ τη δεκαετία του '60 και κατήγγειλε το κόμμα διαφωνώντας με τη διαδικασία αποσταλινοποίησης. Λίγα χρόνια αργότερα «ασπάζεαι» τις μαοϊκές αντιλήψεις, ενώ στα χρόνια της δικτατορίας η κίνηση υπέστη αρκετές διασπάσεις, μέχρι να μετασχηματιστεί σε ΚΟΕ από τον Ρινάλντι. Τα στελέχη της συμμετείχαν στις δράσεις της πρωτοβουλίας «Δεν πληρώνω» και υποστηρίζουν την έξοδο της χώρας από την Ευρωζώνη. Η σχέση της ΚΟΕ με την ανανεωτική Αριστερά δεν υπήρξε ποτέ μία σχέση συμπάθειας. Η «σκληρή» συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ, με μέλη που προέρχονται κυρίως από την προδικτατορική εξωκοινοβουλευτική αριστερά, δεν είδαν αρνητικά την αποχώρηση της ανανεωτικής πτέρυγας του Φ. Κουβέλη από τον ΣΥΝ.
ΚΕΔΑ. Ψάχνει... δίαυλο με το ΚΚΕ
H Κίνηση για την Ενότητα της Δράσης της Αριστεράς (ΚΕΔΑ)ιδρύθηκε το 2001 από πρώην συνδικαλιστικά στελέχη της ΕΣΑΚ-Σ όπως τον Γιάννη Θεωνά και τον Μήτσο Κωστόπουλο, οι οποίοι αποχώρησαν από το ΚΚΕ. Ο Μήτσος Κωστόπουλος αποσύρθηκε από την κίνηση και ο Γ. Θεωνάς προσπαθεί να ανοίξει διαύλους επικοινωνίας με το ΚΚΕ, δείχνοντας να «φλερτάρει» με τη γραμμή του Περισσού ότι η Ελλάδα πρέπει να βγει από την Ευρωζώνη και από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Κόκκινο. Θέλει έναν πιο επιθετικό ΣΥΡΙΖΑ
Με σημαντική δράση στον χώρο των μεταναστών αλλά και σε θέματα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος, το «Κόκκινο» έχει έντονη παρουσία και στο εξωτερικό. Στη συνιστώσα ηγούνται ο Πάνος Κοσμάς και ο Δικαίος Ψυκάκος. Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των εκλογών, το «Κόκκινο» ζητούσε από τον ΣΥΡΙΖΑ να κινηθεί πιο επιθετικά και να επιμείνει στον σχηματισμό κυβέρνησης της Αριστεράς στη βάση των Πέντε Σημείων, έστω και με ψήφο ανοχής από τα υπόλοιπα κόμματα, ώστε να εκφράσει την αντιμνημονιακή ψήφο.
ΕΝΕΡΓΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ. Με μάχες για την ενότητα
Με τον Μανώλη Γλέζο στις τάξεις της, η συνιστώσα των Ενεργών Πολιτών εργάζεται για την ενότητα της Αριστεράς από το 2002, οπότε και δημιουργήθηκε. Ο Μανώλης Γλέζος, γνωστός για την αντιστασιακή του δράση, διετέλεσε ακόμα και πρόεδρος της ΕΔΑ μετά τον θάνατο του αείμνηστου Ηλ. Ηλιού (1989), σε μία προσπάθεια να αναγεννηθεί το ιστορικό κόμμα της Αριστεράς. Το 1981 και το 1985 εκλέχτηκε βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ. Από το 2002 συνεργάστηκε με τον ΣΥΝ και το 2004 εντάχθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ με την κίνηση των Ενεργών Πολιτών και συμμετείχε στις βουλευτικές εκλογές. Από τη διάσπαση της πολιτικής ομάδας δημιουργήθηκε νέα κίνηση, οι Ριζοσπάστες, που αποτελεί μία ακόμα συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ. Στα κείμενά τους υποστηρίζουν ότι προσωπικότητες όπως ο Μ. Γλέζος, ο Γ. Θεωνάς και ο Γ. Μπανιάς προώθησαν την ενότητα της Αριστεράς σε αντίθεση με τον Λ. Κύρκο που -όπως υποστηρίζουν- «αποτελούσε μόνιμη πηγή-πληγή διάσπασης και αποπροσανατολισμού κάθε ενωτικής προσπάθειας των αριστερών δυνάμεων».
Ομαδα ΡΟΖΑ. Οι κινηματικοί αριστεριστές
Ιδρύθηκε από τον Νίκο Γιαννόπουλο και τη Μάνια Μπαρσέφσκι, που ένα φεγγάρι πέρασαν από την τροτσκιστική οργάνωση ΟΚΔΕ. Εχουν τοποθετηθεί στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ διατηρώντας πολιτικούς δεσμούς με στελέχη της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς και ομάδες ακροαριστερών των Εξαρχείων. Δημιούργησαν το Δίκτυο για τα Κοινωνικά και Πολιτικά Δικαιώματα και πρωτοστάτησαν στην υπόθεση της Υπατίας, αφού συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις με κυβερνητικά στελέχη εκπροσωπώντας τους μετανάστες απεργούς πείνας. Εχουν σαφή θέση για έξοδο της χώρας από το ευρώ και επιδιώκουν την κινηματική συγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Ανένταχτοι Αριστεροί. Συνασπισμός προσωπικoτήτων
Μια μεγάλη ομάδα προσωπικοτήτων της Αριστεράς που έχουν συμπαραταχτεί με τον ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουν ενταχθεί σε κάποια συνιστώσα της πολιτικής κίνησης. Στις τάξεις των ανένταχτων περιλαμβάνονται πρώην στελέχη της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, πρώην στελέχη του ΚΚΕ όπως ο Δήμος Τσακνιάς, αλλά και ο πανεπιστημιακός Αλκης Ρήγος, πρώην στέλεχος του ΚΚΕ Εσωτερικού. Από τον χώρο των Ανένταχτων προέρχονται και οι Β. Μουλόπουλος και Θ. Δρίτσας.
ΑΠΟ. Υπέρ ενός πόλου αντικαπιταλιστών
Η αντικαπιταλιστική Πολιτική Ομάδα (ΑΠΟ) δημιουργήθηκε από διάσπαση της συνιστώσας «Κόκκινο» με όραμα τη δημιουργία της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς. Ηγετική φυσιογνωμιά της είναι ο Γιώργος Σαπουνάς. Οπως αναφέρεται σε κείμενο που έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της κίνησης: «Ευρώ ή δραχμή», «εντός ή εκτός ΕΕ» είναι ανεπίκαιρα διλήμματα. Το σωστό ερώτημα είναι: «μπορεί να υπάρξει σήμερα μαζική αντικαπιταλιστική Αριστερά»; Στο ίδιο κείμενο υποστηρίζεται η άποψη ότι φαινομενικά οι πιο ριζοσπαστικές ή αντικαπιταλιστικές απόψεις συσπειρώνονται γύρω από τις θέσεις για «στάση πληρωμών, έξοδο από το ευρώ και την ΕΕ» σε αντιπαράθεση με τις απόψεις που αποδέχονται το ευρωπαϊκό πλαίσιο και αναζητούν λύσεις εντός του. Με σαφέστατο προσανατολισμό εναντίον της ΕΕ, η ΑΠΟ περιγράφει τη θεωρία του αδύναμου κρίκου, όπως χαρακτηρίζει την Ελλάδα, που «θα πρέπει να σπάσει» για τους καπιταλιστές και να καταστεί «δυνατός και επικεφαλής κρίκος» για την εργατική τάξη και την Αριστερά.
ΝΙΚΟΣ Β. ΤΣΙΤΣΑΣ
nbtstsitsas@pegasus.gr
ΠΗΓΗ